Η διαδικτυακή ημερίδα “Πρακτικά ζητήματα Ουσιαστικού Ποινικού Δικαίου και Ποινικής Δικονομίας στα πλαίσια της αρμοδιότητας των νέων Πρωτοδικών” στο κανάλι μας στο youtube

            Η διαδικτυακή ημερίδα με θέμα “Πρακτικά ζητήματα Ουσιαστικού Ποινικού Δικαίου και Ποινικής Δικονομίας στα πλαίσια της αρμοδιότητας των νέων Πρωτοδικών”, που διοργανώθηκε από το antmolia.gr την 23-4-2024, αναρτήθηκε στο κανάλι μας στο youtube και μπορείτε να το παρακολουθήσετε στον ακόλουθο σύνδεσμο: https://www.youtube.com/watch?v=QKMl0K-mSXk 

 

 

Η διαδικτυακή ημερίδα “Οι Ποινικοί Κώδικες μετά τον Ν. 5090/2024” στο κανάλι μας στο youtube και οι εισηγήσεις

Η διαδικτυακή ημερίδα με θέμα “οι Ποινικοί Κώδικες μετά τον Ν. 5090/2024”, που διοργανώθηκε από το antmolia.gr την 4-4-2024, αναρτήθηκε στο κανάλι μας στο youtube και μπορείτε να το παρακολουθήσετε στον ακόλουθο σύνδεσμο: https://www.youtube.com/watch?v=PA2boSUyfAI

 

Οι εισηγήσεις της ημερίδας

1) Ιωάννης Ναζίρης, «Οι νομοθετικές παρεμβάσεις σε σχέση με την αναστολή εκτέλεσης και την έκτιση της ποινής»

2) Ελισάβετ Συμεωνίδου-Καστανίδου, «Η προστασία αδύναμων προσώπων κατά τον ΠΚ και οι νέες ρυθμίσεις του Ν. 3500/2006»

3) Αθανάσιος Ζαχαριάδης, «Οι αλλαγές στη διαδικασία στο ακροατήριο»

4) Θεοχάρης Δαλακούρας, «Η νέα διαμόρφωση των εναλλακτικών διαδικασιών και οι αλλαγές στον χώρο των ενδίκων μέσων»

Διαδικτυακή ημερίδα με θέμα: “Πρακτικά ζητήματα Ουσιαστικού Ποινικού Δικαίου και Ποινικής Δικονομίας στα πλαίσια της αρμοδιότητας των νέων Πρωτοδικών”

Η ηλεκτρονική σελίδα antimolia.gr και οι διαχειριστές της Χρ.Σεβαστίδης, Χαρ.Σεβαστίδης, Μ.Τσέφας, Ι. Ασπρογέρακας, Π. Μποροδήμος, Ε. Κώστα, Χ. Φαρσαλιώτης, Α. Ερμίδου και Ζ.Παλιούρας διοργανώνουν:

Διαδικτυακή ημερίδα με θέμα:

Πρακτικά ζητήματα Ουσιαστικού Ποινικού Δικαίου και Ποινικής Δικονομίας στα πλαίσια της αρμοδιότητας των νέων Πρωτοδικών

 

Τρίτη 23 Απριλίου, ώρα 18:30

 

Σύνδεσμος παρακολούθησης:  https://us06web.zoom.us/j/88330724353

 

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΕΡΙΔΑΣ

 18:30   Έναρξη: Χαιρετισμός: Ακριβή Ερμίδου, Ειρηνοδίκης

            Συντονισμός: Παντελής Μποροδήμος, Πρωτοδίκης

 

Α΄ Μέρος:   Ουσιαστικό Ποινικό Δίκαιο

 

18:40     Το περίγραμμα του ποινολογικού μας συστήματος μετά το ν. 5090/2024

Βασίλης Αδάμπας,  Εισαγγελέας Πρωτοδικών, Επ. καθηγητής Νομικής ΔΠΘ

19:00     Επιλεγμένα ζητήματα ειδικών ποινικών νόμων

Κώστας Χαρίσης, Πρόεδρος Πρωτοδικών

 

Β΄  Μέρος:   Ποινική Δικονομία

 

19:20  Η διεύθυνση της διαδικασίας στην ποινική δίκη,  Θεοκτή Νικολαΐδου, Εφέτης

19:40  Ακυρότητες στην προδικασία και το ακροατήριο στην ποινική δίκη,

Λάμπρος Τσόγκας, Αντεισαγγελέας Εφετών

20:00  Οι αυτοτελείς ισχυρισμοί στην ποινική δίκη, Ευαγγελία Γάκη,  Δικ. Λειτουργός Ε.Δ.

 

20: 20  Ερωτήσεις- Συζήτηση

 

Συμπεράσματα – Αποφώνηση: Ζάχος Παλιούρας, Ειρηνοδίκης

Διαδικτυακή ημερίδα με θέμα “Οι Ποινικοί Κώδικες μετά τον Ν. 5090/2024”

Η ηλεκτρονική σελίδα antimolia.gr και οι διαχειριστές της Χρ.Σεβαστίδης, Χαρ.Σεβαστίδης, Μ.Τσέφας, Ι.Ασπρογέρακας, Π.Μποροδήμος, Ε.Κώστα, Χ.Φαρσαλιώτης, Α.Ερμίδου και Ζ.Παλιούρας διοργανώνουν

 

Διαδικτυακή ημερίδα με θέμα:

«Οι Ποινικοί Κώδικες μετά τον Ν. 5090/2024»

 

Πέμπτη, 4 Απριλίου 2024

ώρα 18:30

 

 

            Σύνδεσμος παρακολούθησης: https://us06web.zoom.us/j/83621961100

 

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΕΡΙΔΑΣ

 

18:30

Χριστόφορος Σεβαστίδης, Δ.Ν. Εφέτης, Χαιρετισμός

 

Προεδρία: Χαράλαμπος Σεβαστίδης, Εφέτης

 

 

Α΄ Μέρος

Οι αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα

 

18:40

Ιωάννης Ναζίρης, Επίκουρος Καθηγητής Νομικής Σχολής Α.Π.Θ.

«Οι νομοθετικές παρεμβάσεις σε σχέση με την αναστολή εκτέλεσης και την έκτιση της ποινής».

 

19:00

Ελισάβετ Συμεωνίδου-Καστανίδου, Καθηγήτρια Νομικής Σχολής Α.Π.Θ.

«Η προστασία αδύναμων προσώπων κατά τον ΠΚ και οι νέες ρυθμίσεις του Ν. 3500/2006».

 

Β΄ Μέρος

Οι αλλαγές στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας

 

19:20

Αριστομένης Τζαννετής, Αναπληρωτής Καθηγητής Νομικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α.

«Οι αλλαγές στην προδικασία, στην καθ’ ύλη αρμοδιότητα και στην ενδιάμεση διαδικασία».

 

19:40

Αθανάσιος Ζαχαριάδης, Αναπληρωτής Καθηγητής Νομικής Σχολής Α.Π.Θ.

«Οι αλλαγές στη διαδικασία στο ακροατήριο»

 

20:00

Θεοχάρης Δαλακούρας, Καθηγητής Νομικής Σχολής Δ.Π.Θ.

«Η νέα διαμόρφωση των εναλλακτικών διαδικασιών και οι αλλαγές στον χώρο των ενδίκων μέσων».

 

20:20

Συζήτηση

 

Κοινό Δελτίο Τύπου Αρείου Πάγου – Εισαγγελίας Αρείου Πάγου σχετικά με αιτήματα προς την Μόνιμη Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ                                                 ΕΙΣΑΓΓΕΛΙΑ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ

Αθήνα, 11 Ιανουαρίου 2024

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

 

         Σχετικά με τα από 10/1/2024 αιτήματα, που υπέβαλαν τα κόμματα της Αντιπολίτευσης, ΣΥΡΙΖΑ -Προοδευτική Συμμαχία και ΠΑΣΟΚ -Κίνημα Αλλαγής, στη Μόνιμη Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας του Κοινοβουλίου για αποστολή στοιχείων της προκαταρκτικής πειθαρχικής διαδικασίας, που αφορούσε στην άσκηση υπηρεσιακών καθηκόντων της εισαγγελικής λειτουργού κ. Β.Βλάχου και την κλήση προς εμφάνιση ενώπιον αυτής, τόσο της Αντιπροέδρου του Αρείου Πάγου κ. Ελ. Φραγκάκη, Προέδρου του Συμβουλίου Επιθεώρησης των Πολιτικών και Ποινικών Δικαστηρίων, που αρχειοθέτησε το πόρισμα της προκαταρτικής πειθαρχικής εξέτασης, όσο και της Αντεισαγγελέως του Αρείου Πάγου κ. Ευδ.Πούλου, που εισηγήθηκε αυτό, επισημαίνουμε προς κάθε κατεύθυνση τα ακόλουθα:

         Θεμελιώδης αρχή του Δημοκρατικού Πολιτεύματος είναι η διάκριση των Λειτουργιών του Κράτους, της Νομοθετικής, της Εκτελεστικής και της Δικαστικής. Ουσιώδης έκφραση της αρχής αυτής είναι η ανεξαρτησία των δικαστικών και εισαγγελικών λειτουργών κατά την άσκηση των καθηκόντων τους και η απαγόρευση των άλλων λειτουργιών να παρεμβαίνουν με οποιονδήποτε τρόπο σε αυτήν.

         Στο πνεύμα αυτό ο συνταγματικός και ο κοινός νομοθέτης, ρυθμίζοντας τις σχέσεις των λειτουργιών, μεταξύ άλλων, έχουν καθορίσει ότι ο πειθαρχικός έλεγχος όλων των δικαστικών και εισαγγελικών λειτουργών κάθε βαθμίδος δεν μπορεί να αναφέρεται στην δικαιοδοτική τους κρίση και διεξάγεται αποκλειστικά από τα αρμόδια κατά περίπτωση δικαστικά όργανα, με διαδικασία η οποία είναι μυστική έναντι πάντων, με μόνη εξαίρεση την δημόσια συνεδρίαση πειθαρχικών δικαστηρίων.

         Στο άρθρο 43Α παρ.1 του Κανονισμού της Βουλής προβλέπεται ότι η Μόνιμη Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας μπορεί να καλεί σε ακρόαση τον Πρόεδρο και τους Αντιπροέδρους των Ανωτάτων Δικαστηρίων , τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, τον γενικό επίτροπο της Επικρατείας του Ελεγκτικού Συνεδρίου και τον γενικό επίτροπο των διοικητικών δικαστηρίων «για θέματα που αφορούν σε λειτουργικά ζητήματα της δικαιοσύνης προς το σκοπό της ενίσχυσης της διαφάνειας». Από τη σαφή και ρητή διατύπωση της ανωτέρω διάταξης ουδόλως προκύπτει ότι στα ζητήματα αυτά ανήκει ο εξατομικευμένος πειθαρχικός έλεγχος δικαστικών και εισαγγελικών λειτουργών.

         Συνεπώς, η εκ μέρους των δικαστικών αρχών διαβίβαση εγγράφου ή αναφορά στο περιεχόμενο πειθαρχικής διαδικασίας, πολλώ δε, μάλλον, η παροχή εξηγήσεων και πληροφοριών σχετικών με δικαιοδοτική κρίση επί πειθαρχικής διαδικασίας εκ μέρους δικαστικών και εισαγγελικών λειτουργών, ενώπιον της ανωτέρω Επιτροπής, ή οποιουδήποτε άλλου πολιτειακού οργάνου είναι αντίθετες προς τις ανωτέρω διατάξεις του Συντάγματος και της νομοθεσίας. Επισημαίνεται, εξάλλου, ότι ως Εισαγγελέας της Ε.Υ.Π. κατά το άρθρο 5 παρ.3 του ν. 3649/2008 ορίσθηκε με σημερινή απόφαση του αρμοδίου προς τούτο, δυνάμει του άρθρου 48 του Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών, Ανωτάτου, Δικαστικού Συμβουλίου ο Αντεισαγγελέας Εφετών κ. Νικ.Ορνεράκης σε αντικατάσταση της Εισαγγελέως Εφετών κ. Β. Βλάχου. Επιπλέον η Αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγιου Κ. Ευδ.Πούλου έχει οριστεί ως εισαγγελέας του άρθρου 4 παρ.2 του ν. 5002/2022 και όχι ως εισαγγελέας του άρθρου 5 παρ.3 του ν. 3649/2008.

         Από τις ανωτέρω διατάξεις καθίσταται σαφές ότι τα αρμόδια πειθαρχικά όργανα του Αρείου Πάγου και της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου κατά την άσκηση των καθηκόντων τους ένα μόνον τρόπο γνωρίζουν για την υπεράσπιση της ανεξαρτησίας της Δικαστικής Λειτουργίας : την αυστηρή τήρηση του Συντάγματος και των Νόμων.

         Αντίστοιχα, σαφές είναι ότι η αυστηρή τήρηση των ανωτέρω αρχών και κανόνων είναι καθήκον και υποχρέωση όλων.

Παναγιώτης Λυμπερόπουλος                                                           Κωνσταντίνος Τζαβέλλας

Αρεοπαγίτης                                                                                 Αντεισαγγελέας Αρείου Πάγου

Εκπρόσωπος Τύπου του                                                                 Εκπρόσωπος Τύπου της

Αρείου Πάγου                                                                                Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου

Επιστημονικές εκδηλώσεις για τις προτεινόμενες αλλαγές στους Ποινικούς Κώδικες

Στους παρακάτω συνδέσμους μπορείτε να παρακολουθήσετε ολόκληρες τις επιστημονικές εκδηλώσεις που διοργανώθηκαν σχετικά με το υπό διαβούλευση Σχέδιο Νόμου για τις παρεμβάσεις στους Ποινικού Κώδικες:

1) Ένωση Εισαγγελέων Ελλάδος «Οι προτεινόμενες τροποποιήσεις στον Ποινικό Κώδικα, τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και το νόμο για την καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας», Διαδικτυακή εκδήλωση της 15.12.2023.

2) Ελληνική Εταιρεία Ποινικού Δικαίου και Ένωση Ελλήνων Ποινικολόγων «Το νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης: Αναμόρφωση ή παραμόρφωση του ποινικού συστήματος;», Δημόσια συζήτηση της 13.12.2023, που έλαβε χώρα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Δ.Σ.Α.

3) Δικηγορικός Σύλλογος Ροδόπης και Εργαστήριο Ποινικού και Ποινικού Δικονομικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Δ.Π.Θ. «Σχέδιο Νόμου για τις αλλαγές στους Ποινικούς Κώδικες», εκδήλωση της 12.12.2023, που έλαβε χώρα στην Κομοτηνή.

4) Δικηγορικός Σύλλογος Πατρών «Οι προτεινόμενες τροποποιήσεις του ΠΚ και ΚΠοινΔ», ημερίδα της 18.12.2023, που έλαβε χώρα στην Πάτρα.

Ψήφισμα Μελών ΔΕΠ για το Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης για τον ΠΚ και τον ΚΠΔ

ΨΗΦΙΣΜΑ ΜΕΛΩΝ ΔΕΠ
ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΚ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΠΔ

 

      Oι υπογράφοντες, εν ενεργεία, ομότιμα και αφυπηρετήσαντα μέλη ΔΕΠ των Τομέων Ποινικών και Εγκληματολογικών Επιστημών των τριών Νομικών Σχολών, δηλώνουμε την αντίθεσή μας στο υπό διαβούλευση Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης «Παρεμβάσεις στον Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας για την επιτάχυνση και την ποιοτική αναβάθμιση της ποινικής δίκης». Οι θέσεις μας επί του Σχεδίου Νόμου είναι συνοπτικά οι ακόλουθες:
Πολλές διατάξεις του Σχεδίου εγείρουν σοβαρά ζητήματα συμβατότητας με τις διατάξεις του Συντάγματος και της ΕΣΔΑ και υπονομεύουν τον φιλελεύθερο χαρακτήρα του ουσιαστικού και δικονομικού ποινικού δικαίου.
Το Σχέδιο Νόμου δεν αποτελεί προϊόν σοβαρής επεξεργασίας μιας ειδικής νομοπαρασκευαστικής επιτροπής με σύμμετρη εκπροσώπηση όλων των φορέων (πανεπιστημιακών, δικαστικών λειτουργών, δικηγόρων), όπως παγίως συνηθίζεται και επιβάλλεται σε περιπτώσεις δομικών αλλαγών στα βασικά ποινικά νομοθετήματα. Περαιτέρω, οι προτεινόμενες αλλαγές δεν τεκμηριώνονται με ερευνητικά και στατιστικά δεδομένα σε σχέση με την πρακτική εφαρμογή του νέου Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Ειδικότερα:

Α. Στο πεδίο του ουσιαστικού ποινικού δικαίου, οι προβλεπόμενες τροποποιήσεις ανατρέπουν την ισορροπία και συνοχή του συστήματος ποινών αφενός με την αλόγιστη επίταση των ποινών και των όρων έκτισής τους με το ψευδο-εμπειρικό επιχείρημα της «ατιμωρησίας» και αφετέρου με την αντισυνταγματική πρόβλεψη γενικής δήμευσης.
Δεν εξηγείται εν τούτοις γιατί όλα τα μέτρα «αυστηροποίησης» που έχουν ληφθεί την τελευταία τετραετία δεν έχουν εισφέρει στον περιορισμό της εγκληματικότητας.
Η τιμωρητικότητα, ως επιλογή αντεγκληματικής πολιτικής, δεν είναι πρόσφορη απάντηση στην εγκληματικότητα. Μεγάλης κλίµακας εµπειρικές µελέτες έχουν καταδείξει ότι η αποτρεπτική επιρροή στον υποψήφιο δράστη δεν εξαρτάται τόσο από το ύψος της απειλούμενης στο νόμο ποινής όσο από τη βεβαιότητα και την ταχύτητα της επιβολής της (βλ. Α. Ψαρούδα-Μπενάκη (Προβλήµατα της ποινικής δικαιοσύνης στην Ελλάδα και οι νέοι ποινικοί κώδικες, Ποινικά Χρονικά 2020, σελ. 5).
Επιβάλλεται, λοιπόν, η μετατόπιση του ενδιαφέροντος από τον Ποινικό Κώδικα και τις απειλούμενες ποινές στην αστυνομική πρόληψη και τον εντοπισμό των δραστών, καθώς και στους μηχανισμούς κοινωνικού ελέγχου.

Β. Στο πεδίο του ποινικού δικονομικού δικαίου, οι προτεινόμενες αλλαγές θίγουν βασικούς πυλώνες της δίκαιης δίκης, της αρχής του κράτους δικαίου και της αναζήτησης της αλήθειας, καθιστώντας προβληματική τη φιλελεύθερη και εγγυητική λειτουργία της ποινικής δίκης.
Οι επιχειρούμενες αλλαγές φέρονται να έχουν ως στόχο την «επιτάχυνση» της ποινικής διαδικασίας, η οποία επιδιώκεται όμως με την περικοπή των δικαιωμάτων του κατηγορουμένου, τη δυσχέρανση της απρόσκοπτης πρόσβασης των θυμάτων στη Δικαιοσύνη, καθώς και με τον περιορισμό του ελέγχου και της διαφάνειας των διαδικαστικών ενεργειών και των κανόνων ορθής διεξαγωγής της δευτεροβάθμιας δίκης. Στο πνεύμα αυτό εγκαταλείπεται η θεμελιώδης αρχή της αμεσότητας με την πρωτοφανή απαλλαγή των αστυνομικών από την υποχρέωση εμφάνισης και εξέτασης στο ακροατήριο, ενώ η δευτεροβάθμια δίκη αποψιλώνεται από τον επανέλεγχο των αποδεικτικών μέσων. Οι προτεινόμενες αλλαγές δεν συνοδεύονται παντάπασιν από επιστημονική τεκμηρίωση και παροχή στατιστικών στοιχείων για τα τυχόν ελλείματα των σημερινών ρυθμίσεων ή την αναμενόμενη αποτελεσματικότητα των επιλογών του Σχεδίου. Ενδεικτικώς:
α) Παρακάμπτεται σε μεγάλη έκταση η ενδιάμεση διαδικασία ενώπιον των δικαστικών συμβουλίων και προωθείται η απευθείας παραπομπή πλήθους υποθέσεων στο ακροατήριο εν ονόματι της επιτάχυνσης, μολονότι τα δικαστικά συμβούλια επιτελούν αποδεδειγμένα πολύτιμο φιλτράρισμα των υποθέσεων αποτρέποντας την άσκοπη παραπομπή τους στα βεβαρημένα δικαστήρια. H μέχρι σήμερα εμπειρία δεν επιβεβαιώνει τη θέση ότι με τη μείωση της ύλης των δικαστικών συμβουλίων και την απευθείας κλήση στο ακροατήριο θα επιτευχθεί η επιτάχυνση της εκδίκασης εντός των υπερφορτωμένων πινακίων.
β) Η επιτάχυνση της διαδικασίας αντιμετωπίζεται ως απλό αριθμητικό πρόβλημα, το οποίο προσδοκάται να επιλυθεί με τη δημιουργία μονομελών δικαστηρίων, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η συμβολή της συλλογικής διάσκεψης στην έκδοση ορθών αποφάσεων και την ενίσχυση της νομιμοποιητικής βάσης τους. Ακόμη, παραγνωρίζεται ότι ο πολλαπλασιασμός των μονομελών συνθέσεων θα απαιτήσει αντίστοιχο αριθμό αιθουσών, γραμματέων και εισαγγελέων που δεν είναι σήμερα διαθέσιμοι.
Το Σχέδιο Νόμου φαίνεται να αγνοεί ότι ο σεβασμός των θεμελιωδών κανόνων του ποινικού δικονομικού δικαίου ανήκει στον πυρήνα της δίκαιης δίκης. Σε ένα φιλελεύθερο κράτος δικαίου, η επιτάχυνση της ποινικής διαδικασίας δεν επιτρέπεται να επιχειρείται με τη θυσία θεμελιωδών δικαιωμάτων, τη διεκπεραιωτική διεξαγωγή των δικών και τον περιορισμό του λειτουργικού ρόλου του δικηγόρου. Η – καθόλα επιθυμητή- επιτάχυνση της διαδικασίας πρέπει να επιδιωχθεί με την προώθηση εναλλακτικών διαδικασιών, την καλύτερη οργάνωση και εξειδίκευση διωκτικών και ανακριτικών αρχών, την αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας αλλά και την εν γένει βελτίωση των υπαρχουσών δομών.
Το Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης θεωρούμε ότι χρειάζεται ριζική αναμόρφωση, η οποία πρέπει να ανατεθεί σε νομοπαρασκευαστική επιτροπή υψηλού κύρους, ώστε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του Κράτους Δικαίου και να καταστεί συμβατό με τις θεμελιώδεις αρχές που διέπουν το φιλελεύθερο ποινικό δίκαιο.

1. Αδάμπας Βασίλειος, Επίκουρος Καθηγητής Νομικής Σχολής ΔΠΘ
2. Αναγνωστόπουλος Ηλίας, Ομότ. Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ
3. Ανδρουλάκης Ιωάννης, Επίκουρος Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ
4. Αποστολίδης Νικόλαος, Επίκουρος Καθηγητής Νομικής Σχολής ΔΠΘ
5. Αποστολίδου Άννα, Επίκουρη Καθηγήτρια Νομικής Σχολής ΔΠΘ
6. Γιαννίδης Ιωάννης, Ομότ. Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ
7. Γιαννούλης Γεώργιος, Επίκουρος Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ
8. Δαλακούρας Θεοχάρης, Καθηγητής Νομικής Σχολής ΔΠΘ
9. Δημάκης Αλέξανδρος, Επίκουρος Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ
10. Δημήτραινας Γεώργιος, Αναπληρωτής Καθηγητής Νομικής Σχολής ΔΠΘ
11. Δημόπουλος Χαράλαμπος, Καθηγητής Νομικής Σχολής ΔΠΘ
12. Ζαχαριάδης Αθανάσιος, Αναπληρωτής Καθηγητής Νομικής Σχολής ΑΠΘ
13. Καϊάφα – Γκμπάντι Μαρία, Ομότ. Καθηγήτρια Νομικής Σχολής ΑΠΘ
14. Κοσμάτος Κωνσταντίνος, Αναπληρωτής Καθηγητής Νομικής Σχολής ΔΠΘ
15. Κωνσταντινίδης Άγγελος, Ομότιμος Καθηγητής Νομικής Σχολής ΔΠΘ
16. Λίβος Νικόλαος, Αφυπ. Επίκουρος Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ
17. Μπέκας Ιωάννης, Καθηγητής Νομικής Σχολής ΔΠΘ
18. Μπιτζιλέκης Νικόλαος, Καθηγητής Νομικής Σχολής ΑΠΘ
19. Ναζίρης Ιωάννης, Επίκουρος Καθηγητής Νομικής Σχολής ΑΠΘ
20. Νούσκαλης Γεώργιος, Επίκουρος Καθηγητής Νομικής Σχολής ΑΠΘ
21. Παπακυριάκου Θεόδωρος, Αναπληρωτής Καθηγητής Νομικής Σχολής ΑΠΘ
22. Παρασκευόπουλος Νικόλαος, Ομότ. Καθηγητής Νομικής Σχολής ΑΠΘ
23. Πιτσελά Αγγελική, Αφυπ. Καθηγήτρια Νομικής Σχολής ΑΠΘ
24. Πετρόπουλος Βασίλειος, Επίκουρος Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ
25. Σάμιος Θωμάς, Λέκτορας Νομικής Σχολής ΔΠΘ
26. Σαχουλίδου Αθηνά, Επίκουρη Καθηγήτρια Νομικής Σχολής ΑΠΘ
27. Συκιώτου Αθανασία, Καθηγήτρια Νομικής Σχολής ΔΠΘ
28. Συμεωνίδης Δημήτριος, Επίκουρος Καθηγητής Νομικής Σχολής ΔΠΘ
29. Συμεωνίδου – Καστανίδου Ελισάβετ, Καθηγήτρια Νομικής Σχολής ΑΠΘ
30. Τζαννετάκη Αντωνία – Ιόλη, Επίκουρη Καθηγήτρια Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ
31. Τζαννετής Αριστομένης, Αναπληρωτής Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ
32. Τριανταφύλλου Αναστάσιος, Επίκουρος Καθηγητής Νομικής Σχολής ΔΠΘ
33. Χαραλαμπάκης Αριστοτέλης, Ομότ. Καθηγητής Νομικής Σχολής ΔΠΘ
34. Χατζηκώστας Κωνσταντίνος, Επίκουρος Καθηγητής Νομικής Σχολής ΑΠΘ
Συνυπογράφουν οι διδάσκοντες ποινικό δίκαιο και εγκληματολογία σε άλλες Πανεπιστημιακές Σχολές της χώρας:
35. Βιδάλη Σοφία, Καθηγήτρια Παντείου Πανεπιστημίου
36. Γασπαρινάτου Μαργαρίτα, Επίκουρη Καθηγήτρια Εγκληματολογίας & Αντεγκληματικής Πολιτικής ΔΠΘ
37. Κουλούρης Νικόλαος, Αναπληρωτής Καθηγητής Σωφρονιστικής Πολιτικής ΔΠΘ
38. Νικολόπουλος Γιώργος, Καθηγητής Εγκληματολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
39. Τσόλκα Όλγα, Επίκουρη Καθηγήτρια Παντείου Πανεπιστημίου

Οι Ποινικοί Κώδικες στο εκτελεστικό απόσπασμα (θέσεις του Δ.Σ. της ΕΕΜΕΚΕ)

Οι ποινικοί κώδικες στο εκτελεστικό απόσπασμα

Θέσεις του ΔΣ της ΕΕΜΕΚΕ για τη νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου Δικαιοσύνης «Παρεμβάσεις στον Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας για την επιτάχυνση και την ποιοτική αναβάθμιση της ποινικής δίκης – Εκσυγχρονισμός του νομοθετικού πλαισίου για την πρόληψη και την καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας»

 

      Η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης του Εγκλήματος και του Κοινωνικού Ελέγχου παρακολουθεί με ιδιαίτερο προβληματισμό και ανησυχία τη νέα πρωτοβουλία του Υπουργείου Δικαιοσύνης για περαιτέρω τροποποιήσεις στους Ποινικούς Κώδικες, τις οποίες ήδη ειδικοί επιστήμονες, δικαστικοί λειτουργοί και  επαγγελματίες νομικοί έχουν επικρίνει, χαρακτηρίζοντας το υπό διαβούλευση σχέδιο «τερατούργημα», συνέχεια της κυβερνητικής «μετωπικής επιδρομής» στο ουσιαστικό και το δικονομικό ποινικό δίκαιο, «νεο-τιμωρητικό» κήρυγμα που θα μετατρέψει τη χώρα σε «σωφρονιστική αποικία». Επιστημονικές εταιρείες ποινικολόγων αντιδρούν οργανώνοντας δημόσια εκδήλωση με το αποκαλυπτικό ερώτημα εάν η συγκεκριμένη νομοθετική πρωτοβουλία αποτελεί «αναμόρφωση ή παραμόρφωση του ποινικού συστήματος» και έξι μέλη του ΔΣ της  Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων δηλώνουν ότι πρόκειται για «χαρακτηριστικό δείγμα αντιεπιστημονικού κειμένου που υπόκειται μόνο στην ανάγκη επικοινωνιακής πολιτικής» με νομοθετικές αλλαγές που δεν στοχεύουν «να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής των πολιτών αλλά να τους εντυπωσιάσουν».

      Είναι χαρακτηριστικό των αντιλήψεων που διέπουν αυτήν την πρωτοβουλία ότι οι προτεινόμενες αλλαγές στον ΠΚ και τον ΚΠΔ δεν ακολούθησαν την προβλεπόμενη διαδικασία επιστημονικής νομοθετικής επεξεργασίας (π.χ. νομοπαρασκευαστική επιτροπή ποινικολόγων και άλλων ειδικών επιστημόνων, έκφραση γνώμης ειδικών επιστημόνων κ.λπ.), ενώ η ενδεχόμενη θέσπισή τους ανατρέπει  συνολικά το πνεύμα και τις βασικές ρυθμίσεις των νέων κωδίκων που ψηφίστηκαν το Ιούλιο του 2019. Ίσως για πρώτη φορά στα τελευταία 50 χρόνια προωθούνται τέτοιου εύρους αλλαγές στους ΠΚ με μόνη αποκλειστική πρωτοβουλία και ευθύνη μετακλητών και μόνιμων υπαλλήλων του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Η εκτελεστική εξουσία φαίνεται ότι δεν έχει ανάγκη πλέον την επιστημονική τεκμηρίωση για την προώθηση ρυθμίσεων του πλέον κατασταλτικού θεσμικού εργαλείου ενός κράτους, δηλαδή της βασικής ποινικής νομοθεσίας, του ποινικού κώδικα και του κώδικα ποινικής δικονομίας. Αντιθέτως, με χαρακτηριστική ευκολία και ελάχιστη περίσκεψη προβαίνει σε συνεχείς και πρόχειρες νομοθετικές μεταβολές: οι Ποινικοί Κώδικες τροποποιούνται για 7η φορά από το 2019, γεγονός που δημιουργεί ανασφάλεια δικαίου, νομολογιακές αντινομίες και συγχύσεις, καθιστώντας το ποινικό δίκαιο βασικό εργαλείο εξυπηρέτησης πολιτικών καιροσκοπισμών.

      Τα κύρια επιχειρήματα των εμπνευστών της νομοθετικής πρωτοβουλίας, όπως αποτυπώνονται στην Αιτιολογική Έκθεσή του, προκαλούν απορίες. Ενώ από τη μια πλευρά υποστηρίζεται ότι οι προωθούμενες ρυθμίσεις υπηρετούν την επιτάχυνση και ποιοτική αναβάθμιση της ποινικής δίκης, την προστασία της οικογένειας, της ανηλικότητας και των θυμάτων που πλήττονται από συμπεριφορές ενδοοικογενειακής βίας και την πρόληψη και την καταστολή της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, στη συνέχεια οι προτεινόμενες «βελτιωτικές παρεμβάσεις» διευρύνονται και αφορούν (πάντα σύμφωνα με την Αιτιολογική Έκθεση):

      α) τροποποιήσεις του πεδίου της ποινολογίας (!!!), ενισχυτικές του εγκληματοπροληπτικού και του σωφρονιστικού χαρακτήρα της ποινής, με προτεραιότητα στην υλική έκτιση των στερητικών της ελευθερίας ποινών, που καθιστούν τη χρήση της φυλάκισης προτεραιότητα αντί έσχατη επιλογή της έννομης τάξης,

      β) ρυθμίσεις προστατευτικές της ποινικής δικαιοσύνης από εκείνους που με καταχρηστική και παρελκυστική άσκηση των δικαιωμάτων τους απασχολούν ασκόπως (!!!) τους λειτουργούς της, εισάγοντας εμπόδια για την προσφυγή στη δικαιοσύνη και

      γ) προβλέψεις επιταχυντικές της επεξεργασίας και της εκδίκασης των ποινικών υποθέσεων με την κατάργηση της ενδιάμεσης διαδικασίας και την ανάθεση της εκδίκασης πολλαπλάσιου αριθμού σοβαρότατων υποθέσεων σε δικαστήρια με μονομελή σύνθεση (!!!).

      Παραδόξως, τα ανωτέρω συνδέονται με το κεντρικό αφήγημα στο οποίο αναζητούν έρεισμα οι προτεινόμενες αλλαγές, την ανάγκη μείωσης της μικρομεσαίας εγκληματικότητας. Κατά τους εμπνευστές του σχεδίου νόμου, αυτή θα επιτευχθεί μέσα από την αυστηροποίηση των ποινών, την επιτάχυνση των ποινικών διαδικασιών και τη συρρίκνωση των δικαιωμάτων του κατηγορουμένου, που προκαλούν προσκόμματα στην ταχεία απονομή της δικαιοσύνης. Στην κατεύθυνση αυτή:

 

       Ι. Όσον αφορά τον Ποινικό Κώδικα, με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου:

      α) Επέρχεται μια άνευ προηγουμένου απαξίωση θεμελιωδών αρχών του φιλελεύθερου ποινικού δικαίου, μέσω της κατάργησης των «αποχρώσεων» της ολοκλήρωσης και της βαρύτητας μιας αξιόποινης πράξης και της εξίσωσης της απόπειρας με τελεσμένο έγκλημα, της συνέργειας με την αυτουργία και της κατάργησης της διπλής μείωσης της ποινής σε περίπτωση συρροής ελαφρυντικών και κυρίως, μέσω της κατάργησης του ανασταλτικού αποτελέσματος της έφεσης σε ορισμένα εγκλήματα. Οι προτάσεις αυτές έρχονται έτσι σε αντίθεση με την αρχή της αναλογικότητας και το τεκμήριο αθωότητας και απομακρύνονται έμμεσα από το άδικο της πράξης, επαναφέροντας την αξιολόγηση της επικινδυνότητας του δράστη, δηλαδή καταργούν όχι μόνον τους άξονες που διέπουν τους κώδικες του 2019 αλλά και όλο το διεθνώς αναγνωρισμένο φιλελεύθερο ποινικό οικοδόμημα, που ίσχυσε στη χώρα από το 1950.

      β) Τυποποιούνται νέες αξιόποινες πράξεις και διευρύνεται η αντικειμενική υπόσταση υπαρχόντων εγκλημάτων.

      γ) Αυξάνονται τα ανώτατα όρια της ποινής πρόσκαιρης  κάθειρξης από 15 σε 20 χρόνια.

      δ) Επανέρχεται η απέλαση αλλοδαπού ως μέτρο ασφαλείας.

      ε) Αυξάνονται τα ελάχιστα και τα ανώτατα όρια  της μειωμένης ποινής.

      στ) Αυστηροποιούνται περαιτέρω οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση της υφ’ όρον απόλυσης, συρρικνώνεται το πεδίο εφαρμογής της υφ΄ όρον αναστολής εκτέλεσης των ποινών και επανεισάγεται η κοινωνικά άδικη, εισπρακτικού χαρακτήρα, μετατροπή των στερητικών της ελευθερίας ποινών σε χρηματικές.

      η) Εισάγεται, ως παρεπόμενη ποινή, η δήμευση της περιουσίας των δραστών (αυτουργών και συμμετόχων, ακόμη και από αμέλεια) εμπρησμού σε δάση που έχει συνέπεια τον θάνατο ή ευρείας έκτασης οικολογική καταστροφή, που οδηγεί στη  φτωχοποίηση όχι μόνον του ίδιου του δράστη, ιδίως αγρότη, αλλά και των προσώπων που εξαρτώνται από αυτόν.

 

      ΙΙ. Καταλυτικές είναι οι αλλαγές που προτείνονται και για τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.

      Η κατ΄ουσίαν θέσπιση της δίκης με συνοπτικές διαδικασίες και μειωμένες εγγυήσεις είναι ο πραγματικός στόχος: η πρόβλεψη για την κατάργηση της «χρονοβόρας» διαδικασίας των δικαστικών συμβουλίων σε πληθώρα κακουργημάτων, η κατάργηση των Πενταμελών Εφετείων Κακουργημάτων και η αντικατάστασή τους με Τριμελή, η μετακύλιση του κύριου βάρους της εκδίκασης των πλημμελημάτων σε μονομελείς συνθέσεις, ο περιορισμός του δικαιώματος αναβολής  και η επαναφορά του θεσμού της αυτόματης δικαστικής απέλασης των αλλοδαπών μετά την έκτιση της ποινής τους, αποτελούν ενδείξεις μιας ολοκληρωτικής τροπής του ποινικού δικονομικού δικαίου. Τα πολυμελή δικαστήρια δεν θεσπίστηκαν χάριν παιδιάς αλλά ως εγγύηση για την πολύπλευρη αξιολόγηση του αποδεικτικού υλικού προς διαμόρφωση εμπεριστατωμένης δικαστικής κρίσης και για τα δικαιώματα των συμμετεχόντων στη δίκη, κυρίως του κατηγορουμένου.

 

      ΙΙΙ. Εκτός όμως από τα παραπάνω, από πουθενά και ποτέ έως τώρα δεν έχει προκύψει σχέση ανάμεσα στην αυστηροποίηση των ποινικών κυρώσεων και την εξέλιξη της εγκληματικότητας. Αντίθετα, ξέρουμε ότι όσο ενισχύεται και αυστηροποιείται το σύστημα της ποινικής καταστολής, τόσο αυξάνεται και η εγκληματικότητα, ιδίως αν λάβουμε υπόψη ότι η φυλακή διεθνώς, με βάση τις εγκληματολογικές έρευνες, θεωρείται ένα πλαίσιο  που ευνοεί την υποτροπή, την καλλιέργεια και την αναπαραγωγή της εγκληματικότητας, ιδίως της σοβαρής. Έτσι μια απλή ανάγνωση των στατιστικών δεδομένων της ΕΛ.ΑΣ, επιβεβαιώνει ότι τα τελευταία χρόνια καταγράφονται αυξητικές τάσεις στην τέλεση κακουργημάτων, παρά την αυστηροποίηση των ποινών που απειλούνται για πολλά από αυτά με τον ν. 4855/2021.

      Συνοψίζοντας, οι τροποποιήσεις του ΠΚ και του ΚΠΔ πάσχουν ως προς την επιστημονική τους τεκμηρίωση και κατατείνουν στην εργαλειοποίηση του ποινικού δικαίου υπό το πρίσμα μιας τιμωρητικής ιδεολογίας. Ωστόσο, η τιμωρητικότητα, εκτός των άλλων, είναι πλήρως αναποτελεσματική και αυτό αφορά και τους λόγους που η αιτιολογική έκθεση επικαλείται για να τεκμηριώσει την ανάγκη των προωθούμενων τροποποιήσεων. Δηλαδή με βάση τα ερευνητικά δεδομένα και τις θεωρητικές παραδοχές της Εγκληματολογίας και την πραγματικότητα που διαμορφώνεται ενώπιόν μας, τόσο η αιτιολογική έκθεση όσο και οι δηλώσεις των αρμοδίων δεν πείθουν για τη σκοπιμότητα των μεταρρυθμίσεων που εισηγούνται υπό το πρίσμα του φιλελεύθερου ποινικού δικαίου, που οφείλει να αποδέχεται και να προωθεί ένα σύγχρονο κράτος δικαίου. Προκύπτει επομένως το ερώτημα τι ακριβώς εξυπηρετεί αυτό το σχέδιο νόμου. Πάντως την αντεγκληματική πολιτική δεν φαίνεται να την εξυπηρετεί…

      Είναι γεγονός ότι στη χώρα μας παρατηρείται μία εντυπωσιακή ευχέρεια του νομοθέτη να αναδιαμορφώνει συνεχώς το πεδίο των κατασταλτικών ρυθμιστικών παρεμβάσεών του, ένας ποινικός πληθωρισμός που συμβαδίζει ταυτόχρονα με μία δυσκολία στην ανάληψη πολιτικής πρωτοβουλίας για την κανονιστική και θεσμική ρύθμιση στο πεδίο της πρόληψης,  του κοινωνικού κράτους και της κοινωνικής προστασίας. Όσο το κράτος αποσύρεται από το κοινωνικό πεδίο, τόσο η ρητορική της καταστολής και του ποινικού εγκλεισμού αυξάνεται ως το μόνο πεδίο νομιμοποίησης και προνομιακής λειτουργίας της κρατικού μηχανισμού. Αυτήν ακριβώς την πολιτική εκφράζει η υπό δημόσια διαβούλευση νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου Δικαιοσύνης.

11 Δεκεμβρίου 2023

Το ΔΣ της ΕΕΜΕΚΕ

Nova Criminalia: 19ο τεύχος, Νοέμβριος 2023

Κυκλοφόρησε το 19ο τεύχος της ηλεκτρονικής περιοδικής έκδοσης της Ένωσης Ελλήνων Ποινικολόγων

Στο τεύχος αυτό δημοσιεύονται:

1) σημείωμα του εκδότη (Η.Αναγνωστόπουλου) με τίτλο: Σωφρονιστική αποικία;

2) άρθρο του Ν. Βιτώρου, δικηγόρου, με τίτλο: Η “λεπτή κόκκινη γραμμή” ανάμεσα στην δημόσια υποκίνηση βίας ή μίσους και στην ποινικοποίηση του λόγου

3) άρθρο του Κ.Κοσμάτου, Αναπληρωτή Καθηγητή ΔΠΘ, με τίτλο: Η υφ’ όρον απόλυση σε νέες περιπέτειες

4) άρθρο του Β.Γεραπετρίτη, δικηγόρου, με τίτλο: η αιτιολογία της ποινικής απόφασης επί ποινικής διαπραγμάτευσης με αφορμή την ΑΠ 764/2022

5) άρθρο του Ε.Καντιάνη, δικηγόρου, με τίτλο: προβολή βιντεοληπτικού υλικού και ακυρότητες

6) παρουσίαση της ποινικής νομολογίας του ΕΔΔΑ από τον Β.Χειρδάρη

Μετάβαση στην ηλεκτρονική σελίδα της ΕΕΠ

 

Δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση επί του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών με τίτλο: «ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟ ΤΗΣ ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗΣ»

Δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση για το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών με τίτλο: «ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟ ΤΗΣ ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗΣ»

Ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών θέτει από σήμερα, Δευτέρα, 13 Νοεμβρίου 2023, σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών με τίτλο: «ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟ ΤΗΣ ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗΣ».
Στο πλαίσιο αυτό καλείται να συμμετάσχει στη δημόσια διαβούλευση κάθε κοινωνικός εταίρος και κάθε ενδιαφερόμενος, καταθέτοντας τις προτάσεις του για τη βελτίωση των διατάξεων του ανωτέρω σχεδίου.
Η διαβούλευση θα διαρκέσει μέχρι τη Δευτέρα, 27 Νοεμβρίου 2023 και ώρα 22:00.

Μετά τιμής,

O Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών

Κωνσταντίνος Χατζηδάκης

 

Μετάβαση στον διαδικτυακό τόπο διαβουλεύσεων