Προσφυγή 4 Ευρωπαϊκών Δικαστικών Ενώσεων για την ακύρωση της απόφασης του Συμβουλίου της ΕΕ σχετικά με την απεμπλοκή κεφαλαίων προς την Πολωνία

Οι τέσσερις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές οργανώσεις δικαστών, Association of European Administrative Judges (AEAJ), European Association of Judges (EAJ/IAJ),  Rechters voor Rechters (Judges for Judges) , Magistrats Européens pour la Démocratie et les Libertés (MEDEL) κατέθεσαν στις 28 Αυγούστου 2022 ενώπιον του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) προσφυγή κατά της απόφασης του Συμβουλίου της Ε.Ε να απελευθερώσει τα κονδύλια για την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα στην Πολωνία.

Με την προσφυγή αυτή, σύμφωνα με το άρθρο 263 της Συνθήκης για την ΕΕ, ζητείται η ακύρωση της απόφασης του Συμβουλίου της ΕΕ της 17ης Ιουνίου 2022 που αφορά τη Δημοκρατία της Πολωνίας, η οποία  εκδόθηκε βάσει του κανονισμού (ΕΕ) 2021/241 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 12ης Φεβρουαρίου 2021 για την ίδρυση του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Καθεμία από τις τέσσερις ευρωπαϊκές δικαστικές οργανώσεις δικαστών έχει ως κύρια αποστολή να υπερασπιστεί τη δικαστική ανεξαρτησία και αμεροληψία των δικαστών σε κάθε κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ οι τρεις από αυτές έχουν ως μέλη τους πολωνικές δικαστικές ενώσεις.

Οι ευρωπαϊκές δικαστικές ενώσεις υποστηρίζουν ότι το Συμβούλιο της ΕΕ αποφάσισε να απελευθερώσει τα κονδύλια της ΕΕ για την Πολωνία μόλις εκπληρωθούν τρία “ορόσημα”: (1)Το Πειθαρχικό Τμήμα του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Πολωνίας θα πρέπει να διαλυθεί και να αντικατασταθεί από ένα ανεξάρτητο δικαστήριο. (2)Το πειθαρχικό καθεστώς πρέπει να μεταρρυθμιστεί. (3) Οι υποθέσεις των δικαστών που λήφθησαν από το Πειθαρχικό Τμήμα θα επανεξετασθούν από το νέο πειθαρχικό όργανο. Οι τέσσερις ευρωπαϊκές ενώσεις δικαστών υποστηρίζουν ότι αυτά τα ορόσημα υπολείπονται των απαιτούμενων ώστε να διασφαλισθεί η αποτελεσματική προστασία της ανεξαρτησίας των δικαστών στην Πολωνία, ενώ αγνοεί τις αποφάσεις του ΔΕΕ επί του θέματος. Η απόφαση του Συμβουλίου της ΕΕ βλάπτει τη θέση των δικαστών που έχουν τεθεί σε καθεστώς αναστολής στην Πολωνία: για παράδειγμα, το ΔΕΕ έχει αποφασίσει ότι οι Πολωνοί δικαστές που θίγονται από παράνομες πειθαρχικές διαδικασίες θα πρέπει να αποκατασταθούν αμέσως, χωρίς καθυστέρηση ή άλλη διαδικασία, ενώ το τρίτο ορόσημο θα εισάγει μια νέα διαδικασία άνω του ενός έτους με αβέβαιο αποτέλεσμα. Αυτή η απόφαση βλάπτει επίσης το ευρωπαϊκό δικαστικό σώμα στο σύνολό του και τη θέση κάθε μεμονωμένου Ευρωπαίου δικαστή. Όλοι οι δικαστές κάθε κράτους μέλους είναι επίσης ευρωπαίοι δικαστές, που πρέπει να εφαρμόζουν το δίκαιο της ΕΕ, σε ένα σύστημα που βασίζεται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη. Εάν το δικαστικό σώμα ενός ή περισσοτέρων κρατών μελών δεν προσφέρει πλέον εγγυήσεις ανεξαρτησίας και σεβασμό στις βασικές αρχές του κράτους δικαίου, πλήττεται αναμφισβήτητα ολόκληρη η ευρωπαϊκή δικαιοσύνη (αποκαλούμενο «φαινόμενο διάχυσης»). Ο λόγος για τον οποίο ζητείται η ακύρωση της απόφασης του Συμβουλίου της ΕΕ είναι προκειμένου να διασαφηνιστεί η αρχή ότι οι αποφάσεις του ΔΕΕ για το θέμα της ανεξαρτησίας των δικαστικών αρχών θα πρέπει να εκτελούνται χωρίς καθυστέρηση και στο σύνολό τους, καθώς και ότι οι αποφάσεις του ΔΕΕ πρέπει να γίνονται σεβαστές από όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Η απόφαση του Συμβουλίου της ΕΕ παραβιάζει αυτήν την αρχή, διότι δεν υπάρχει πλήρης –δηλαδή άνευ όρων– εκτέλεση των αποφάσεων του ΔΕΕ. Στόχος της προσφυγής είναι να θεμελιώσει την προαναφερθείσα αρχή και να αποτρέψει την απόφαση της Επιτροπής να ξεμπλοκάρει τα κονδύλια της ΕΕ για την Πολωνία έως ότου εκτελεστούν πλήρως  οι αποφάσεις του ΔΕΕ.

Πρόκειται για μία ιστορική και χωρίς προηγούμενο προσφυγή που ασκείται από τις ευρωπαϊκές δικαστικές ενώσεις κατά απόφασης οργάνου της ΕΕ και σκοπεί στην προάσπιση της δικαστικής ανεξαρτησίας και του κράτους δικαίου. Η προσφυγή αυτή δεν αφορά μόνο το κράτος δικαίου στην Πολωνία αλλά και το ίδιο το κράτος δικαίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Δικαστών και της Διεθνούς Ένωσης Δικαστών και έχει κληθεί από τον Πρόεδρο της EAJ να κοινοποιήσει με κάθε μέσο την ενέργειά της, τόσο με δημοσιεύσεις στον τύπο όσο και με αναρτήσεις στην ιστοσελίδα της.

Επισυνάπτεται κείμενο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Δικαστών για το ιστορικό της υπόθεσης και τους λόγους άσκησης της προσφυγής.

Κατερίνα Ντόκα

Εφέτης

Λήψη ενημερωτικού εγγράφου της Ευρωπαϊκής Ένωσης Δικαστών σε μορφή pdf